توصیه نامه سیاستی کارگروه مطالعات فوری/ ارزشیابی غیرحضوری برای همه دروس مناسب نیست
سه‌شنبه ۲۲ مهر ۱۳۹۹ – ۱۱:۴۳ توصیه نامه سیاستی کارگروه مطالعات فوری/ ارزشیابی غیرحضوری برای همه دروس مناسب نیست
باید توجه داشت که ارزشیابی مجازی و از راه دور به تنهایی برای همه دروس مناسب و سودمند نیست. بنابراین، اگر معلم ناگزیر نباشد، نباید به ارزشیابی از راه دور بسنده کند.
به گزارش گروه آموزش و پرورش خبرگزاری فارس، کارگروه مطالعات فوری پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش در توصیه نامه شماره 4 درباره «ارزشیابی پیشرفت تحصیلی در دوران همه‌گیری بیماری کووید19»، عنوان کرد: پیشرفت تحصیلی و کسب مهارتهای جدید، چالشی بزرگ برای دانش‌آموزان در بحران همه‌گیری بیماری کرونا است. همانطور که یادگیری از راه دور نمی‌تواند جایگزین مناسبی برای آموزش حضوری باشد، سنجش مجازی و از راه دور نیز جایگزین مناسبی برای سنجش حضوری نیست. با این حال، استفاده از آن در دورۀ همه گیری بیماری کرونا، اجتناب‌ناپذیر است.
از دست رفتن یادگیری‌های پیشین در دوران همه‌گیری بیماری کرونا و تعطیلی مدارس مهمترین چالش نظام های آموزشی در سراسر جهان است. اما اتخاذ سیاست‌هایی می تواند از دست رفت یادگیری دانش‌آموزان در این بحران را کاهش دهد. به طور قطع ملاحظات مربوط به ارزشیابی مناسب از دانش آموزان از جملۀ این سیاستهای مؤثر هستند. از طرف دیگر، فقدان شکل گیری مهارتهای خودمختاری در دانش آموزان دورۀ ابتدایی برای بهره مندی بیشتر از برنامه های آموزش مجازی و از راه دور و همینطور عدم برخورداری این نوع آموزش ها از ساز و کارهای بازخورددهی و ارزشیابی تکوینی قابل اعتناء، بر دشواری های موجود افزوده اند.
یکی از مهمترین نگرانی‌ها در ارزشیابی مجازی و از راه دور، اعتبار شاخص‌های عملکرد تحصیلی است. یعنی ممکن است بنا به روش های معیوب سنجش و یا اقدامات خواسته و ناخواستۀ معلمان شاهد تورم نمرۀ دانش آموزان باشیم. این پدیده وقتی روی می دهد که افزایش نمرات دانش آموزان در آزمون ها یا سنجش های مختلف، بازتاب پیشرفت واقعی آنها در یادگیری نیست. اگر نظام آموزشی از قبل با این مشکل مواجه بوده باشد، بحران موجود به سبب ضعف های نظام ارزشیابی مجازی و از راه دور بر شدت آن خواهد افزود.
برای فائق آمدن بر چنین مسائلی در وهله نخست باید توجه داشت که سیستم‌های مدیریت یادگیری مورد استفاده برای آموزش مجازی و از راه دور، تا چه اندازه از پیکربندی مناسب برای انجام انواع ارزشیابی‌های قابل اعتماد برخوردار هستند. از طرف دیگر، باید افزایش دانش و مهارت معلمان برای اجرای ارزشیابی معتبر از راه دور مورد توجه واقع شود. اتخاذ سیاست‌هایی میتواند از میزان از دست رفت یادگیری و همینطور تورم نمره های پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در این بحران بکاهد. ملاحظات ویژه در ارزشیابی و سنجش پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در بحران بیماری کرونا برخی از این سیاستها هستند.
با توجه به این مسائل و ملاحظات، توصیه می‌شود:
همه گیری بیماری کوید 19 در سال تحصیلی گذشته، منجر به بزرگترین اختلال در فعالیت عادی مدارس شده است و از میزان تحقق اهداف برنامه‌درسی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در سال تحصیلی گذشته اطمینان کافی وجود ندارد. به همین دلیل ارزشیابی آغازین یا تشخیصی و کسب اطمینان از حصول پیش‌نیارهای اصلی برنامه درسی و میزان پیشرفت تحصیلی دانش آموزان ضرورت دارد. شایسته است معلمان عزیز در ابتدای سال تحصیلی جاری، ارزشیابی آغازین و تشخیص کاستی‌ها در یادگیری های پیشین دانش‌آموزان و تدارک برنامه های ترمیمی را در اولویت قرار دهند.
باید توجه داشت که ارزشیابی مجازی و از راه دور به تنهایی برای همه دروس مناسب و سودمند نیست. بنابراین، اگر معلم ناگزیر نباشد، نباید به ارزشیابی از راه دور بسنده کند. با ملاحظه شرایط کنونی در مدارس کشور، برای ارزشیابی پایانیِ برخی از دروس مانند دروس علوم پایه، زبان و ادبیات نباید به ارزشیابی مجازی و از راه دور بسنده کرد. برای ارزشیابی این دروس بهتر است با رعایت دقیق پروتکل های بهداشتی و در شرایط مناسب از نظر میزان انتشار اجتماعی ویروس کرونا، آزمون‌های حضوری معدودی در طول سال تحصیلی برگزار گردد.
مدارس لازم است متناسب با شرایط (تعداد دانش‌آموز، فضای برگزاری آزمون و امکان توزیع زمان‌های آزمون) امکان اجرای این آزمون ها (دست کم2 بار در طول سال) را فراهم سازند. از این حیث، اهتمام ستاد و صف وزارت آموزش و پرورش برای فراهم ساختن شرایط برگزاری آزمون حضوری مورد تأکید است.
در شرایط کنونی، اهمیت ارزشیابی همه مواد درسی یکسان نیست. هر درسی ویژگیهای ارزشیابی خاص خود را دارد. از طرف دیگر، تضمین کیفیتِ سنجش و ارزشیابی برای همه دروس عملاً ممکن نیست.
ضمناً باید توجه داشت ارزشیابی غیرحضوری برای همه دروس مناسب و سودمند نمی‌باشد. برای مثال، ارزشیابی مجازی و از راه دور در برخی موضوعات درسی (مانند تفکر و پژوهش، کار و فناوری، علوم اجتماعی، تفکر و سواد رسانه‌ای، مطالعات اجتماعی، هدیه‌های آسمانی، هنر و مواردی از این قبیل) با توجه به نوع یادگیری مورد انتظار، میتواند از طریق روشهایی نظیر بحث و گفت‌وگوی برخط با دانش‌آموزان، ارائه شفاهی برخط، ضبط فیلم توسط دانش آموز و به اشتراک‌گذاری آن در شبکه آموزشی (شاد)، انتخاب فیلم‌های کوتاه آموزشی توسط معلم و درخواست از دانش‌آموز برای تفسیر آن یا پاسخ دادن به سوالاتی در خصوص آن، به کارگیری چک لیست خودسنجی توسط دانش‌آموز و گزارش آن به معلم، مشارکت دانش‌آموزان در طراحی تکالیف ارزشیابی، بازی‌های آموزشی، آزمونک (کوئیز) و غیره در فضای مجازی صورت پذیرد.
در بحران فعلی، باید از انتظارات تحصیلی جاری در شرایط عادی کاسته شود. ارزشیابی باید با دوره‌های تحصیلی تناسب داشته باشد. در دورۀ همه گیری بیماری کرونا، اولویت‌بندی در سنجش و ارزشیابی پیشرفت تحصیلی بسیار مهم است. ارزشیابی های تکوینی در دورۀ ابتدایی اهمیت بیشتری پیدا میکنند و ارائۀ بازخوردهای روشن به تکالیف بیش از پیش اهمیت می یابند. در دوره متوسطه، تأکید بر ارزشیابی های تکوینی و پایانی، هردو ضروری هستند. در ارزشیابی تکوینی، معلمان از طریق تکالیف یادگیری تشخیص می‌دهند که دانش‌آموزان چه چیزهایی را می‌دانند و چه توانایی های بدست آورده اند و در کدام بخش از فرایند یادگیری مشکل دارند. به این منظور، معلمان میتوانند از طریق فراهم سازی بازخورد در چرخه یادگیری، فعالیت‌هایی خلق کنند و پرسش هایی کلیدی مطرح نمایند تا دانش‌آموزان را به تفکر برانگیزند. در ارزشیابی تکوینی، معلمان بهتر است نظرهای خود را طوری بیان کنند که هم توصیفی باشند و هم تجویزی. چرا که یک اظهارنظر توصیفی یا تجویزی به دانش‌آموز کمک میکند از چگونگی بهبود عملکرد خود آگاهی یابد.
شرایط کنونی در کشور اقتضا میکند که وزارت آموزش و پرورش در اجرای سیاستهای آموزشی خود مقتدرانه عمل کند. حفظ اقتدار وزارت آموزش و پرورش در شرایط کنونی میتواند از پراکندگی سیاستی و همینطور سهل انگاری در فرایند آموزش و ارزشیابی پیشگیری نماید. در حال حاضر توصیه می‌شود که سامانه شاد به عنوان سامانه اصلی و ملی نظام آموزش و پرورش در سطح کشور تقویت شود. در عین حال، چشم پوشی از کاستی‌های سامانه شاد و سلب اختیار مدارس و معلمان برای بهره‌گیری از امکانات سایر سامانه‌های یادگیری یا کارافزارهای مجازی سودمند روا نیست.
معلمان باید به صورت مداوم در معرض تحولات نوین و مهم از قبیل طراحی آموزشی و ارزشیابی پیشرفت تحصیلی در فضای مجازی قرار گیرند. توصیه می‌شود، مرکز آموزش نیروی انسانی وزارت آموزش و پرورش ارائه برنامه‌های ضمن خدمت در سال جاری را به اقتضاء شرایط موجود تغییر دهد و ارزشیابی مجازی از یادگیری را به عنوان بخشی از دوره‌های آموزشی معلمان در نظر بگیرد.
پیشرفت تحصیلی اصلی ترین هدف آموزش و پرورش در جهان از گذشته تا امروز بوده است. با توجه به شرایط بحران کنونی، ضرورت تأسیس مرکز ملی پیشرفت تحصیلی بیش از پیش احساس می‌شود. وجود این مرکز میتواند ضمن مطالعۀ علمی پیشرفت تحصیلی و چگونگی ارتقاء آن در نظام آموزشی کشور، بطور مستقل بر سنجش و ارزشیابی آن به عنوان مهمترین شاخص ارزشیابی نظام آموزشی نظارت داشته باشد. سنجش های پایانی دقیق و استاندارد یکی از شیوههای مهم تضمین کیفیت پیشرفت تحصیلی هستند. بنابراین در شرایط موجود انجام سنجش های پایانی حضوری از پیش موجود در دوره های ابتدایی و متوسطه تحت پروتکل های بهداشتی و سایر شرایط لازم مورد تأکید هستند. از طرف دیگر مرکز ملی پیشرفت تحصیلی باید آماده سازی و اجرای ملی آزمون های مستقل استاندارد و معتبر پیشرفت تحصیلی را به منظور پایش پیوستۀ آن در دستور کار قرار دهد.
یکی از مهمترین مشکلات برنامۀ درسی در کشور که در برنامه های ارزشیابی در بحران کرونا نیز خودنمایی میکند، کتابهای درسی هستند، زیرا ارزشیابی ها، محتوای دروس را اندازه گیری می کنند و شایستگیها یا استانداردهای محتوایی موضوعی را مورد سنجش قرار نمیدهند. با توجه به اینکه قریب به سه دهه از چیرگی شایستگی ها و استانداردهای محتوایی بر برنامه های درسی میگذرد، این نوع شایستگی ها هنوز وارد برنامۀ درسی نشده اند و بنابراین پایش پیشرفت تحصیلی دانش آموزان و سنجش آن را با مشکل جدی روبرو می سازند.
وجود شایستگی ها و استانداردهای محتوایی مدون به تفکیک موضوعات درسی، راهنمای روشن نظام آموزشی و معلمان برای آموزش و ارزشیابی پیشرفت تحصیلی دانش آموزان هستند. یکی از مهمترین تغییر رویکردها در زمان حاضر میتواند زمینه سازی برای ورود شایستگی ها و استانداردهای محتوایی به مواد درسی باشند، چرا که هم پایش پیشرفت تحصیلی و هم ارزشیابی دقیق تر آن را به نحو چشمگیری تسهیل خواهند نمود.
دانش آموزان با نیازهای ویژه از مهمترین گروه های دانش آموزی هستند که به سبب تعطیلی آموزش حضوری، آسیب میبینند. این دسته از دانش آموزان قطعا از آموزش حضوری بهره بیشتری خواهند برد، مگر آنکه مواردی از بیماریهای زمینه ای وجود داشته باشند. با توجه به تراکم کم جمعیتی در مدارس و کلاس‌های این گروه از دانش‌آموزان، آموزش و ارزشیابی حضوری بهتر است اولویت نخست باشد.
چنانچه شرایط آموزش حضوری برقرار نباشد، معلمان و والدین از طریق راهبردهایی میتوانند پیشرفت این گروه از دانش آموزان را مورد پایش قرار دهند. از آن جمله تدوین برنامۀ آموزش انفرادی برای دانش آموز و ارزشیابی آغازین حضوری تحت پروتکل های دقیق بهداشتی و سایر شرایط لازم، پایش پیشرفت دانش آموز با استفاده از روشهایی مانند ارزشیابی عملکرد غیر رسمی، ارسال مواد ارزشیابی به منزل، ارسال تکالیف و نمونه های فعالیت در منزل از طریق پست الکترونیک یا بصورت برخط، اختصاص زمان مناسب و ثبت فعالیتهای یادگیری در کارپوشه هستند.
انتهای پیام/
اخبار مرتبط
پر بازدید ها
پر بحث ترین ها
بیشترین اشتراک
بازار 
اخبار کسب و کار 
